Bindan yuz yillar muqaddam Rassel Konvel ismli bir sayyoh butun Amerikani aylanib chiqib, o`z taassurotlarini odamlarga ulashardi. Sarguzashtlari debochasida u "Oltin ma'dani" hikoyani aytishni kanda qilmaydi. Hikoya esa quyidagicha edi:
... Yala universitetining geologiya muxandisligida ta'lim oladigan bir yigit o`qishining bitishi arafasida "Oltinga hujum" vasvasasiga berilib, o`z xazinasini topish ilinjida Kaliforniyaga ketishga qaror qiladi. Yala universiteti rahbariyati yigitni o`z a'zoligiga taklif etadi, ammo u taklifni rad etadi. Onasini Masachusetidagi fermasini sotib, o`zi bilan olib ketishga ko`ndiradi. Ammo sarguzasht orzularning chilparchin bo`lishi bilan intihosiga yetadi. Yosh geolog hech qanday xazina topa olmaydi va oxir-oqibat Minnesotada bir ma'dan shirkatiga ishga kirishga majbur bo`ladi. Oladigan maoshi esa Yala universiteti taklif etgan maoshdan ancha past edi.
Eng qizig’i, yigitning beva onasidan fermani sotib olgan yigit bilan sodir bo`ladi. U kunlarning birida fermada yetishtirgan kartoshkalarini yig’ishtirayotganda, tuproq ustida yotgan g’alati bir toshni ko`rib qoladi. Toshni olib, tekshirtirib ko`rgach, uning tosh emas, kumush ekanligi oydinlashadi. Ma'lum bo`lishicha, ferma katta bir kumush konining ustiga qurilgan ekan. Xo`sh, ayni o`sha xazinaning yonidan balki yuz martalab o`tgan yosh muxandis shuni nimaga farqlamadi?
Balki, Xazina deganlarining bunchalik oson topilishi yetti uxlab tushiga ham kirmagandir. Yoki xohlagan xazina izlovchi uzoq-uzoqlarga ketib, o`z orzusini ro`yobga chiqara olishdek ertak sujetiga ishongandir... Qidirganingiz qanday narsa bo`lishidan qat'iy nazar, u aynan yoningizda ekanligini unutmang. Hayotingizni o`zgartirib yuboradigan antiqa
narsalar hali ham mavjud, ammo buni fahmlab yetishingiz uchun eng avvalo ongingizni o`zgartirmog’ingiz joiz. Baxt, ishonch, maqsad yoki yuksalish, umuman, qidirganingiz hovuchlaringiz ichidadir. Balki, ayni damda ishlayotgan ishxonangizda, o`qishingizda, o`zgalar bilan munosabatingizda yoki yashayotgan joyingizda siz uchun sir bo`lgan xazina bordir. Orzularingiz hovuchlaringiz orasida, dedik, buning mumkin bo`lishiga chindan ishoning, albatta, erishasiz. Hayotingizni o`zgartirmasdan oldin atrofga bir boqing. Olmos ma'dani ustida o`tirgansizdir, ehtimol, kim bilsin!

«Qonunlar insonlarga faqatgina baxt-iqbol izlash huquqini beradi. Unga erishish esa sizning zimmangizda».
B.Franklin
20-asrning 70-yillarida bir odam xizmat safari bois Arizona cho’lidan o’tishiga to’g’ri keladi. Ko’kdan chelaklab quygan kabi yomg’ir yog’ardi. Haydovchi yonilg’qi quyish shaxobchasi oldida to’xtaydi. Mashina ichida o’tirgancha, usti-boshi shalabbo bo’lib, benzin quyayotgan ishchining xatti-harakatlarini kuzatadi. Ketishga otlanar ekan, bemahalda kelganidan xijolat bo’lgandek, «Sizni shunday havoda tashqariga chiqarganim uchun uzr so’rayman, birodar», deydi. Ishchi bo’lsa mamnuniyat bilan jilmaygancha, «Eh, qo’ysangchi, ovorasi bor ekanmi?! Bir nechay illa oldin Vyetnam urushida qamalda qolib ketgandim va ana shunday og’ir vaziyatda o’zimga-o’zim so’z bergandim: «Agar bir kuni shu yerdan omon-eson chiqib olsam, shu qadar shukr qilamanki, u dunyoi bu dunyo hyech narsadan shikoyat etmayman», deydi.
Har birimiz har doim gapirgan gaplarimizning mas’uliyatini his qilishimiz lozim. Ko’rkam va benuqson umr koshonasini qurmog’imiz uchun bu shart va zarur omil.

Kichik ayiq bolasining qanday yurish borasida biroz boshi qotgandi. U ikkilangan ko’yi onasidan so’raydi: «Oldin nima qilshim mumkin? O’ng oyog’im bilan boshlaymi yoki chap oyog’im bilanmi? Yoxud har ikki old oyog’imni keyin ikki orqa oyog’imni harakatga keltiraymi? Yoki bo’lmasa, o’ng tomondagi ikki oyog’im va chap tomondagi ikki oyog’im qadam tashlaganim tuzukmi?». Onasi bunga javob qaytaradi: «O’ylashni bas qil va yurishni boshla».
Ona ayiq eng to’ri so’zni aytgandi. Chunki barcha ishlar o’ylash va gapirishni bir chetga qo’yib, qilina boshlangandan so’nggina ilgarilay boshlaydi. Buyuk ixtirochi Nolan Bushne aytganidek, hammomga kirgan har bir odlamda fikr tug’ilishi tabiiy. Farq shundaki, yaratuvchan odam hammomdan chiqib, bu fikrni hayotga tadbiq etadi.
Yoki mashhur yozuvchi Sidney Xarris ta’biri bilan aytganda, «Šilgan ishlarimiz uchun his etgan pushaymonligimiz vaqt o’tishi bilan kamayadi, qilmagan ishlarimiz uchun esa, aksincha, pushaymonlik hissi battar kuchayadi».
Demak, eng yaxshi dars fikr tug’ilishi bilan uni ro’yobga chiqarishga harakat qilishimizda bilinadi.
"Yosh kuch"dan

Buyuk tennischi Artur Ashe 17 yoshida shunday voqeani boshidan kechiradi:
Artur G’arbiy Virjiniyadagi bir turnirda ishtirok etardi. Ko’p hollarda bo’lgani kabi musobaqadagi yolg’iz qora tanli ishtirokchi edi. Kunlarning birida bir necha bola yaqin atrofdagi do’konga zarar yetkazadi. Do’konni butunlay ostin-ustun qilishadi. Ertasi kun ular siri ochilgach, Arturni ham o’zlarining hamtovog’i deb aytishadi. Voqea tafsiloti mahalliy gazetalarda yoritiladi. Artur bu ishga aloqador bo’lganligini rad etadi, bolalar esa tuhmat qilishda davom etishadi. Artur uchun eng yomoni bunga otasining nima deyishiyu nima qilishi edi. Nihoyat uni cho’chitayotgan telefon orqali suhbat oni ham yetib keladi.
Tahmin qilinganidek, otasi voqeadan boxabar edi. Shu bois tovush toni ham juda baland edi. U o’g’liga birgina savol beradi: «Artur, bilmoqchi edim, bu ko’ngilsizlikda qatnashdingmi?». Artur «Yo’q ota qatnashmadim!» deb javob beradi. Otasi bu mavzuda boshqa hech narsa so’ramaydi. Artur shu on nima sababdan har doim to’g’ri so’zlash tashviq qilinganini anglaydi. To’g’ri so’zga ishonadigan kun kelishi aniq edi. Otasining ishonchi va hurmatini ancha oldin qozonganini bilardi. Shu kundan keyin rostgo’y inson bo’lib umr o’tkazishga har narsadan ko’proq ahamiyat beradigan bo’ldi.
Afsuski, har qadamda to’g’rilik va rostgo’ylikka imkon bermaydigan odamlar oramizda topiladi. Ammo bizning to’g’ri so’zlarga ehtiyojimiz katta. Rostgo’yiligi bilan alohida ajralib turadigan odamlarga, fazilatlari bilan yashashga qaror qilganlarga, yoshi va ijtimoiy mavqeidan qat’iy nazar, nima bo’lganda ham o’zgalarning ishonch va hurmatini kundan-kunga qozonadigan odamlarga muhtojligimiz bor.
Dunyomizga yangi rostgo’yning keragi yo’q. Siz bor-ku!!!
(Yosh kuch, 2005 7-8 son)

Ushbu hikoya bizga xayol kuchining ham muhim ekanligini eslatadi.
Bir odam burgut tuxumini topib oladi va uni tuxum bosib yotgan tovuq katagiga qo’yadi. Yovvoyi burgut polaponi tovuq ochgan jo’jalar bilan birgalikda tuxumdan chiqadi va ular bilan birga yashay boshlaydi. To’dadagi boshqa jo’jalar singari u ham qurt-qumursqa izlab, yer kavlash hadisini o’zlashtiradi. Tovuqlar singari qanotlarini ochib, yerdan faqatgina bir necha metrcha sakrashni o’rganadi.
Yillar o’tib, butunlay «tovuqlashgan» burgutning yoshi bir joyga borib qoladi. Kunlardan bir kun moviy osmonda bir qushga ko’zi tushadi. U shu paytgacha shunday bahaybat qushni hyech ko’rmagandi. Uning patlari xudi oltinga o’xshab tovlanar, juda ham baquvvatligi bilinib turgan qanotlarining epchil harakatlari bilan ko’k uzra bemalol harakat etardi.
Qari burgut samodagi bu qushni hayrat-la ancha vaqt kuzatgach, «Buni nima» deb so’raydi yonidagi do’stlaridan.
U burgut, deb javob beradi tovuqlardan biri. – U samoning qiroli, manzil-makoni osmon, sen va mening joyimiz yerdir, birodar.
Keksa burgut uzoq muddat tepasida uchayotgan hamjinsiga hangu-mang tikilib qoladi. O’zini tovuq his qilgani uchun tovuqlar qatori o’tib ketadi.
Siz hazrati insonsiz, siz ko’klarga loyiqsiz, «tovuq katagi»ga emas. o’zingizga, qalbingizga ishoning, agar ishonmasangiz, unda sizga Kim ham ishonadi?!!!