“Men uylanadigan qiz qanday bo’lishi kerak, unda qanday hislatlarni izlashim lozim?” degan savollarni javobini berishdan oldin “Ajabo men o’zim bir oila boshlig’i o’laroq qanday bo’lishim kerak, nimalarni bilaman bu haqida, mas’uliyatlarimni qanchalik idrokidaman?” degan savollar hal qilinishi kerak. Ho’sh, demak siz uchun hayotingizda yangi sahifa ochilyapti. Avvalo maqsadni aniq belgilab olaylik. Uylanishdan maqsad quyidagilar bo’lishi mumkin: hayotda dardkash, vafoli oxirat yoldoshiga sohib bo’lish, solih avlod yetishtirish, haromlardan saqlanish uchun halol bilan qo’niqish, uy-ishlarida hizmatkor yordamchiga ega bo’lish.
Demak siz tarbiyachi-ona, hizmatkor, va ovunchoqdan ziyoda bir vafo do’stini izlayapmiz. Demak siz, avvalo o’zingiz bir vafo do’sti bo’la olishingizga aminmisiz? Vaqti kelganda xotiningiz bo’lgani uchun emas balki oxirat birodari bo’lgani uchun fidikorliklar qilishga tayyormisiz? Chunki u sizga qiz bolaning eng katta sarmoyasi bo’lmish – NOMUSini topshiradi. Siz beradigan mahr aslo buning qarshiligi emas, balki qizning ko’nglini ko’tarish uchun kichik bir sovg’a xolos. Chunki mehrni u qaytarib berishi mumkin, lekin siz (uylangandan keyin) nomusini hyech qachon qaytarib berolmaysiz, ya’ni u ikkinchi bor qiz o’laroq turmushga chiqolmaydi. Demak uylanmoqchi bo’lgan yigit qanchalik mas’uliyatli va jiddiy fidokorlik talab qiladigan bir ishga qadam tashlayotganini idrok etishi lozim. Bekorga hadisda “uylangan kishining namozi bo’ydoqnikidan 70 marta savobi ko’proq” deyilmagan. Men bu yerda uylanadigan yigitning uy-joyi, ro’zg’or uchun yetadigan mablag’i, maoshi va ularning miqdori kabi maslalarni yozmayapman. Men asosiy eng muhim nuqta haqida so’z yurityapman. Siz oila qurish bilan, bir ma’naviy darshona qurayotganingizni va u yerdagi manaviy muhitga faqat va faqat SIZ (u emas) javobgar ekaningizni va fidokorlik kutishdan oldin o’zingiz fidokorlikda eng yaxshi o’rnak bo’lishingiz lozimligini unutmasligingiz kerak. Siz unga ham er, vaqti kelganda ham ota, ham ona, ham aka bo’lishdan tashqari eng samimiy do’st, eng fidokor yo’ldosh, eng saxiy yelkadosh bo’lishingiz lozim bo’ladi. Mana shunday tushuncha bilan uylanadiganlar o’ylaymanki o’zlariga munosibini topa oladilar, agar munosib bo’lmasa ham uni isloh qila oladilar.
(ziyouz.com)

Bir odam qarindoshlaridan birining oldiga borib uylanmoqchi ekanligini aytdi. Qarindosh ayol o’rtada turib uni uylantirib qo’ydi.
Uylangan yigit birinchi kuni kelinga bir xaltachada qahva olib kelib berdi. Xonim xaltachani ehtiyotkorlik bilan ochib, qahvani ichishga tayyorlay boshladi, xaltachani esa derazadan otib yubordi. Yigit xotinining ishlarini diqqat bilan kuzatib turdi. So’ng sovchilik qilgan qarindosh ayolni chaqirdi. "Men bu xotin bilan ajrashaman, bo’lmaydi", dedi. Qarindoshi bo’lgan bu ayol boshqa kelin topib, yigitni yana uylantirdi. Yigit avvalgi xotiniga qahva olib kelganiday, yana bir xaltachada qahva olib keldi. Yangi kelin ham avvalgisi kabi ehtiyotkorlik bilan xaltachani ochdi, uni bo’shatib tashqariga otdi. Yigit bu xotinini ham qo’yib yuborib, "bo’lmaydi", dedi. Sovchilik qilgan qarindoshi bir tanishiga bo’lgan voqyeani so’zlab, boshqa kelin topmasligini aytdi. Ularning bu suhbatini eshitgan bir ayol "men unga tegaman", deb qoldi. Vositachi bo’lgan xotin: "Bo’lmaydi, seni ham haydaydi", deganiga qaramay bu ayol o’sha yigitga turmushga chiqdi. U yigit eski odatini yana takrorladi. Kelin eri olib kelgan qahva solingan xaltachani shoshilmay ochdi va avaylab taxlab ipi bilan birga olib qo’ydi. Xotinining ishini kuzatib o’tirgan yigit: — Xonim, nega bu qog’ozni olib qo’yding, tashlab yubor, — dedi. Ayol: — Yo’q, nega tashlayman. Ota-bobolarimiz, "Saqla somonni, kelar zamoni", deganlar. Bir kun bu xaltacha kerak bo’lib qolar, - dedi. Yigit: - Mayli, ipini nega olib qo’yding? - dedi. Ayol: - Ro’zg’orda hamma narsa kerak. Bir kun biror narsani bog’lashga kerak bo’lib qolar. Hozir bizdan bu ip biror narsa so’rayotgani yo’q. Ortiqcha narsaning zarari bo’lmaydi, - dedi. Yigit:
- Albatta, albatta, xonim. Mana endi ro’zg’or tebratadigan, tadbirli, oqila ayolga uylanibman. Allohga shukrlar bo’lsin. Ammo xonim, senga shuni aytib qo’yayki, senday oqila ayolni topgunimcha necha ming pul sarf qilib yubordim. Zarari yo’q, hozir juda mamnunman, - dedi.

Oysha ishdan kelgan adasining quchog’iga otildi. Lekin ota ishdan charchab kelgan va qizining erkaliklarini ko’targani sabri yetmasdi. Qizi esa otasining e’tiborini tortishga harakat qilib atrofida girdikapalak bo’lardi. Shuncha harakatlari zoye ketgandan so’ng Oyshaning aqliga porloq bir fikr keldi.
Otajon, bir soatda qancha pul topasiz?
Otasi Oyshaning kattalarning ishiga aralashganiga jahli chiqsa-da, o’z holiga qo’yishini istagani uchun javob berdi:
20 ming, qizim boshim juda og’riyapti, iltimos bunday keraksiz savollar berma.
Oysha esa otasining bu gaplariga hech e’tibor bermasdan chug’urlashda davom etardi:
Otajon, menga 5 ming so’m berib turing.
Bo’ldi, ketgin mening oldimdan, boshqa payt beraman, - deya jahl bilan javob berdi ota. Otasining bunday qo’polligidan hafa bo’lgan Oysha o’z honasiga kirib ketdi. Birozdan so’ng o’z ishidan pushaymon ota qizining honasiga kirdi.
Qizim, senga qo’pol gapirganim uchun kechir. Juda charchaganman, mana senga so’ragan puling, dedi.
Pullarni olarkan, Oyshaning ko’zlari yoshlandi. Yostig’ining tagidan yana 15 ming chiqarib otasiga uzatarkan, sekingina so’radi:
- Otajon, mana menda 20 ming so’m bor. Yendi men bilan bir soatgina o’ynaysizmi?”

Qizim bilan tushlik qilib o’tirar yedik. So’z orasida yeri bilan “to’laqonli oila barpo qilish” haqida o’ylashayotganini aytdi.
- Biz tanish-bilshlardan so’rovnoma o’tkazyatuvdik, dedi u hazil aralash.
- Nima deb o’ylaysiz, farzand ko’rishga harakat qilsammikin?
- Bu hayotingni oz’gartirib yuboradi, dedim men ichimdan o’tgan hissiyotlarni yashirishga harakat qilib.
- Bilaman, dedi qizim,
- Tuzukroq dam ham ololmaysan, u bu yerga sayohat ham qilolmaysan...
Lekin men bularni nazarda tutmagan edim. Qizimga qarab turib fikrimni aniqroq ifodalash uchun so’z qidirar edim. Hyech qaysi shifokor yoki tug’ruqdan oldingi kurslardan o’rgana olmaydigan haqiqatni unga yetkazmoqchi edim. Unga aytmoqchi edimki, tug’ruqdan keyingi jismoniy jarohatlar juda tez tuzalib ketadi, lekin onalik unda shunday katta ruhiy jarohat qoldiradi-ki u hyech qachon bitmaydi. Bundan buyon gazeta o’qirkan ichida doimo: ”Bu mening bolam bilan bo’lsa nima qilardim?” degan savol turishini, har bir yong’in, har bir aviaxalokat uni befarq qoldirmasligi haqida ogohlantirmoqchi edim. Ochlikdan o’layotgan bolalarning rasmiga qararkan, o’z farzandining o’limidan daxshatliroq narsa yo’qligini his qilishini yetkazmoqchi edim unga.
Uning manikyur qilingan nozik barmoqlari, yarashib turgan ixchamgina kiyimiga qarab turib qanchalik latofatli bo’lmasin, onalik uni o’z bolasini himoyalashga tayyor turgan oddiy ayiq darajasiga tushirishini o’yladim. “Oyijon!” degan birgina havotirli chaqiriq uni yeng muhim narsasini ham tashlashga majbur qilishini aytmoqchi edim.
Ishlab turgan maslagi uchun qanchalik ko’p vaqt sarflamasin, farzandi tug’ilgach karerasiga ancha zarar yetishini unga bildirishim kerak deb o’ylardim. Yenaga yollashi mumkin, lekin bir kun muhim uchrashuvda yekan farzandining hushbo’y hidi haqida o’ylashi, bolasining ahvolidan xabar olish uchungina uchrashuvni tashlab ketmaslikka bor irodasini ishga solishini o’yladim.
Istardimki, qizim u uchun xozir oddiy, ye’tiborga loyiq bo’lmagan kundalik tashvishlar yendi hargiz oddiy tashvish bo’lmasligini bilsin. Besh yashar o’g’lining kafedagi hojatxonaga borish istagi uning uchun katta muammoga aylanishini, jinsiy mustaqillik masalasi bir tomonu, hojatxonada bolalar o’g’risi bo’lishi mumkin degan qo’rquv boshqa tomonda turishini bilsin.
Xushbichimgina qizimga qararkanman, unga aytmoqchi edimki, homiladorlikda orttirgan vaznidan qutulishi mumkin, lekin onalikdan qutulib yana avvalgi holiga qayta olmaydi. Hozir unga shunchalik muhim tuyulgan hayoti farzandi tug’ilgandan so’ng oldingidek muhim bo’lmay qoladi. Yendi zurriyodini qutqarish kerak bo’lgan paytda o’zi haqida umuman unitadi. Yendi u, yo’q, yo’q, o’zining yemas, farzandlarining orzusini amalga oshishiga umid qilishni o’rganadi.
Keserevodan qolgan chandiq, oyog’ida homiladorlik natijasida qolgan tomirlar unig uchun fahr alomati bo’lishini bildirmoqchi edim. Umr yo’ldoshi bilan munosabatlari o’zgarishini, lekin u o’ylagandek yemas, boshqacha bo’lishini bildirmoqchi edim. Istardimki, farzand parvarishiga qarashgan va uni o’ynatishdan hyech qachon bosh tortmaydigan yerkakni qanchalik sevish mumkinligini bilsin.
Istardimki, qizim butun dunyo bo’ylab urush, jinoyatchiliklarga qarshi kurashayotgan ayollar orasidagi bog’ni sezsin. Qizimga bolaponi ilk bora momiq mushukchani ushlagandagi hayrat to’la kulgusini tasvirlab bergim, farzandi velosiped haydashni o’rganayotganda uni chulg’ab oladigan g’ururni ko’rsatib bergim kelardi. Onalik unga shunaqa hursandchilik, baxt beradiki, qalbining tub-tubida og’riq hosil bo’lishini aytmoqchi edim…
Qizimning hayron bo’lib menga qarab turishidan ko’zimga yosh qalqiganini sezdim.
- Bundan hyech qachon afsuslanmaysan, dedim nihoyat.
Keyin uning qo’llarini qo’limga oldimda, ichimdan Allohga u uchun, o’zim uchun va o’zini onalik deb atalmish yeng go’zal ishga bag’ishlagan hamma ayollar uchun duo qildim.
Bu hikoyani o’zingiz tanigan onalar, ona bo’lgan yoki vaqti kelib ona bo’ladigan dugonalaringiz bilan baham ko’ring. Doimo yaqinlaringiz siz bilan birga bo’lsin.
Farzandingizga hayot bering.

Sen kuyov bo’lding. Chimildiqlar nasib etgani muborak bo’lsin, o’g’lim! Yodda tutginki, juftlik qog’oziga sen zaminda imzo chekyapsanu nikohing aslida osmonda o’qiladi nikoh muqaddasdir, nikoh ilohiy! Shuning uchun bu ikkilikni «jufti halol» deydilar.
Endi qanoting qo’sh bo’ldi, ota-onangning bag’ridan uchib chiqding, go’shang, toming alohida endi. Oila degan mamlakatning sultonidirsan, amringni ta’zim bilan eshtiayotgan anovi oyim esa vaziringdir.
Uylandingmi, tamom, so’zingda,o’zingda, tutumlaringda kunda bir yetuklik, ulug’lik alomatlarini ko’rsinlar. Qanoting qo’sh bo’lib, oydan uzilgan bir suluv senga mahrami jon saylanib, o’ngu so’ling shoyi, adraslarga burkanganda gurkirab o’smasang, shig’il gullamasang, seni qurshab turgan jannatiy imkonlarnig uvoli tutgay!